Yatırım dünyası, size yatırım yapabilmeniz için pek çok farklı araç sunar. Bunlardan bir tanesi de yatırım fonlarıdır. Yatırımının yönetimini bir portföy yöneticisine bırakmak isteyen yatırımcılar, genellikle yatırım fonu almayı tercih ederler. Portföy yöneticisinin yalnızca belirli bir varlığı referans almasını isteyen yatırımcılar içinse ETF varlıkları mevcuttur.
Peki ETF’ler nedir ve hangi alanda ETF’ler bulunmaktadır ve hangi ETF’ler yatırımcılar tarafından en çok tercih edilir?
ETF nedir?
ETF, yani Exchange-Traded Fund, Türkçe’de borsa yatırım fonu olarak bilinir. Borsa yatırım fonları BIST 100, S&P 500, Nasdaq Composite gibi belirli bir endeksi veya DİBS, altın, Bitcoin gibi belirli bir varlık sınıfını birebir takip etmeyi amaçlayan fonlardır. Yatırımcıya çeşitlendirme ve erişim kolaylığı sağlayan ETF’ler, bir endeksi veya varlık sınıfının getirisini neredeyse birebir yansıttığından, bir hisse yerine bir endekse yatırım yapmak isteyen yatırımcılar bu fonları tercih edebilir.
Örneğin BIST 30 hisseleri arasında hangisine yatırım yapacağına karar veremeyen bir yatırımcı, bir BIST 30 ETF’si satın alarak BIST 30 endeksindeki tüm hisselere aynı anda yatırım yapabilir. Benzer şekilde kripto para piyasasına dolaylı yoldan yatırım yapmak isteyen bir yatırımcı bir Bitcoin ETF’i alarak bunu yapabilir ya da belirli bir sektöre yatırım yapmak isteyenler o sektörle ilgili tematik ETF’leri tercih ederek ayrım yapmadan bütün sektör hisselerine ortak olabilir.
ETF’lerin yönetim ücretleri genellikle düşüktür çünkü çoğu genellikle pasif yönetilen fonlardır. Pasif yönetime sahip fonlar S&P 500, BIST 100, BIST 30 gibi belirli bir endeksi birebir takip ettiklerinden fon yöneticisi sürekli aktif hisse seçimi yapmaz, sadece takip ettiği endeksin içeriğini belli aralıklarla dengeler. Ancak Fidelity Contrafund ya da Vanguard Wellington Fund gibi aktif yönetilen ETF’ler de mevcuttur. Bu fonlar genellikle belirli bir endeksi veya varlığı referans alır ve yatırımcısına aldığı referansın üzerinde bir getiri sağlamaya çalışır.
Ayrıca ETF’ler borsada gün boyunca alınıp satılabildiği için, yatırımcı dilediği an alım-satım yapabilir. ETF’ler bu yönleriyle yatırım fonlarına kıyasla çok daha esnektir. Klasik yatırım fonlarında emirler genellikle gün sonu fiyatından gerçekleştiği için, gün içindeki hareketlerden anlık olarak yararlanmak mümkün değildir.
ETF çeşitleri nelerdir?
En yaygın ETF türleri, endeks ETF’leridir. Endeks ETF’leri, seçtikleri borsa endekslerine, o endeksteki hisselerin sayısı ve ağırlıklarına göre orantılı biçimde yatırım yapar. Bu tür ETF’ler, seçtikleri endeksin performansını minimum sapmayla, birebir yansıtmayı amaçlar. Bu tür fonlar genellikle pasif yönetime ve düşük yönetim ücretine sahiptir, ayrıca likittir. Yatırımcılar arasında en çok tercih edilen ETF’ler de endeks ETF’leridir.
Endeks ETF’lerinin yanı sıra sektör ETF’leri de mevcuttur. Bu tür fonlar, yatırımcıların direkt olarak belirli sektörün hisselerine aynı anda yatırım yapma fırsatı tanır. Yatırımcı böylece hisse seçimiyle uğraşmadan bilgi teknolojileri, savunma, yarı iletkenler veya perakende gibi onlarca sektörün hisselerine aynı anda yatırım yapabilir.
Ayrıca buna ek olarak belirli ülke veya bölgelerin hisselerini hedefleyen ETF’ler de vardır. Örneğin MSCI Japan veya MSCI Turkey ETF’leri ile yalnızca Japonya veya Türkiye hisselerine yatırım yapılabilir.
Farklı varlıklara odaklanan ETF’ler de mevcuttur. Örneğin emtia ETF’leri, altın, petrol gibi yatırımcının seçtiği emtialara veya emtia endekslerine yatırım yapar. Yatırımcılar, bu ETF’ler sayesinde belirli bir emtiaya onu fiziksel olarak taşımadan yatırım yapabilirler. Ayrıca tahvil, eurobond gibi varlıklara yatırım yapmak isteyenler için bu varlıkları referans alan ETF’ler de vardır. Bu ETF’ler, düşük risk profili ve sabit gelir avantajı sundukları için genellikle yatırımcılar tarafından risklere karşı tampon amacıyla kullanılırlar.
Bütün bunların yanı sıra, bir de son yıllarda fazlasıyla öne çıkan kripto para ETF’leri vardır. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (SEC) Ocak 2024’te spot Bitcoin ETF’lerinin borsalarda listelenmesine onay vermesinin ardından, Bitcoin ETF’leri de borsalarda listelenmeye başlamıştır. Aynı yılın Temmuz ayında ise ilk Ethereum ETF’i borsada işlem görme onayını almıştır. Bu ürünlerin de spot ve vadeli işlem tabanlı olmak üzere iki ayrı türü bulunur. Spot ETF’ler, dayanak kripto parayı referans alarak performansını birebir izlerken, vadeli işlem tabanlı ETF’ler ise Bitcoin/Ethereum vadeli kontratları üzerinden işlem görür.
ETF yatırımı nasıl yapabilir?
Yatırımcılar bir aracı kurum, banka veya bir başka yetkili kurum üzerinden yatırımcı hesabı açarak ETF yatırımı yapabilirler. Ancak hesap açtığınız kurumun, yatırım yapmak istediğiniz ETF’lere yatırım imkanı sunup sunmadığını önceden öğrenmeniz de önemlidir. Her kurum, her ETF için yatırım imkanı sunmuyor olabilir.
Hesabınızı açtıktan sonra yapmanız gereken risk eşiğinizin ne kadar olduğuna ve nereye yatırım yapmak istediğinize karar vermenizdir. Yatırım yapmak için değerlendirdiğiniz ETF’lerin izahnamesini okuduktan sonra, aklınızdaki profille karşılaştırma yaparak yatırım yapmaya veya yapmamaya karar verebilirsiniz.
Rally, yatırımcıların portföylerini uluslararası alanda çeşitlendirebilmeleri için ABD Borsalarında işlem gören Borsa Yatırım Fonlarına (ETF) kolay erişim imkânı sunar. Sektörel, bölgesel veya tematik ETF’ler aracılığıyla dünyanın en likit piyasalarına adım atın.
